Osmanlı, Kırım Savaşının yıkıcı etkisini iç ve dış borçlarda iliklerine kadar hissediyordu.
Hükumetin borçlarını ödeyemeyeceğini öngören devletler, son ödeme planını da inandırıcı bulmadı.
Alacaklılar, Osmanlı’nın maliye sistemine hiç güvenmiyordu.
Farklı bir teklifi kabul ettirmek için baskıları artırdılar.
Vergileri ‘Duyunu Umumiye’ adında kendi kurdukları sistem üzerinden toplama yetkisini aldılar.
Şirketin reji memurları tek yetkiliydi artık.
Bitmedi, devletin en önemli gelir kaynağı olan kahve, tuz, tütün ve alkolden alınan vergiler borçlu olduğumuz ülkelerin kasasına aktarılıyordu.
Ancak burada da başka sıkıntılar ortaya çıktı.
Kaçak ticaret ve vergi kaçırma.
Bunun çözümünü de kendi
silahlı kolcularını ve memurlarını oluşturarak hallettiler.
Köylüler ürettikleri tüm bu ürünleri idarenin belirlediği fiyatla Reji’ye satar, ihtiyacı olanı ise 3.5 katı fiyatla onlardan alırlardı.
Bir anlamda kendi ürettiği tütünü bile sarıp içmesi yasaktı (bu günlerde sıkça asayiş haberlerine konu kaçak tütün vakaları gibi)
Bir süre sonra bu sisteme kafa tutanlar oldu ama birçoğu bedelini canıyla ödedi.
Dış güçler girdiği yerden kolay kolay çıkmadı.
Ta ki 1925 yılında Atatürk o şirketin anlaşmasını lav edip borçları ödeyene dek.
Tekel kuruldu, tütün ve alkol işi artık devletindi.
Aradan geçen zamanda hem sigarada hem de alkollü içeceklerde kendi markalarımızı yaratmıştık.
Ancak o dış güçler işin peşini bırakmıyordu.Birçok krizin üstesinden gelinmiş ve bu kurumlar dimdik ayakta kalmıştı.
2008 yılına geldiğimizde işin rengi değişti. Adamlar bir şekilde amaçlarına ulaştılar.
Marka 2008 yılında British American Tobacco’ya devredildi. 2009 yılında TEKEL fabrikaları kapatıldı.
Ve bu sektörü 83 yıl sonra yeniden kaybettik.
Hani döviz artıyor hep dış güçler diyoruzya!
Mutluluk dolu bayramlar dilerim.
REJİ ŞİRKETİ VE DIŞ GÜÇLER
Paylaş
