İşlenmiş gıdaların sağlıklı bir beslenme biçiminde yer almaması gerektiğine inanılır. Obeziteye yol açtığı, Hipertansiyon ve Tip 2 diyabet riskini arttırdığı konusunda suçlanır. Ama işlenmiş gıdalar paketli makarna, peynir, cips veya dışarda yediğimiz bir hamburgerden ibaret değildir. Tam buğday ekmeği, ev yapımı çorbalar, doğranmış bir meyve bile işlenmiş gıdadır. Bununla birlikte bazı işlenmiş gıdalar daha az tüketilmesi gerekirken bazıları sağlıklı beslenmende önemli yere sahiptir.
İşlenmiş gıda nedir?
“İşlenmiş gıda” pişirilmiş, konserve edilmiş, dondurulmuş, paketlenmiş veya besin içeriği zenginleştirilerek değiştirilmiş, farklı şekillerde hazırlanan ve korunan yiyecekleri içerir.
İşlenmiş gıdalar minimum işlenmiş olandan yüksek derecede işlenmiş olana kadar geniş bir kategoride değerlendirilir.
– Minimum düzeyde işlenmiş gıdalar:
Doğranıp paketlenmiş sebzeler, kavrulmuş kuru yemişler gibi genellikle tüketiciye kolaylık sağlamak için yapılan işlemdir.
– Daha çok işlenmiş gıdalar:
Salça, dondurulmuş meyve ve sebzeler, konserve ürünler gibi besin kalitesini ve tazeliğini korumak için işlenen gıdalar.
Kavanoz makarna sosları, salata sosları, kek karışımları gibi lezzet ve doku için eklenen bileşenlere (tatlandırıcı, baharat, yağ, koruyucu, renklendirici) sahip gıdalar.
Krakerler, mısır gevrekleri, şarküteri ürünleri gibi yemeye hazır gıdalar.
– En yüksek düzeyde işlenmiş gıdalar:
Donmuş pizza gibi ısıt ye ürünler ve mikrodalgada pişirilip tüketilen ürünlerdir.
Gıda işlenmesinin yararları.
Kalsiyum, D vitamini ile zenginleştirilmiş süt ve iyotlu tuz gibi vitamin, mineral açısından zenginleştirilmiş gıdalar kurtarıcı olabilmekteler.
Konserve meyve (kendi suyuyla paketlenmiş), taze meyve bulunamadığı durumlarda iyi bir seçenek olabilmektedir.
Temizlenip doğranıp paketlenen sebzeler gibi minimum düzeyde işlenmiş ürünler, yoğun tempoya sahip kişiler için güvenilir gıda olarak tercih edilebilmektedir.
Sodyum ve eklenti şeker oranına dikkat!
Eklenti şekerler, yiyeceklerde doğal olarak bulunmayan ve sonradan eklenen bir karbonhidrat kaynaklarıdır. Eklenti şekerler yalnızca tatlı ürünlerde bulunmaz. Ekmekte çekici bir kızarıklık oluşması için veya mısır gevreklerinde lezzet vermesi için şaşırtıcı miktarlarda bulunabilmektedir. Besin içeriği bölümündeki karbonhidrat gram miktarı doğal olarak bulunan şekeri de kapsadığı için süt ürünleri veya meyveli ürünlerde fazla olabilir. Asıl dikkat etmemiz gereken eklenti şeker miktarıdır. Eklenti şekere bakmanın bir diğer yolu ise içerik listesine göz gezdirmek ve şeker, maltoz, esmer şeker, mısır şurubu, şeker kamışı, bal ve meyve suyu konsantresi dahil olmak üzere ilk iki veya üç bileşen arasında ilave şeker aramaktır.
İşlenmiş gıdalar, diyetlerimizde sodyum alımını sağlayan ana gıdalardır çünkü tuz, gıdaları korumak ve raf ömrünü uzatmak için yaygın olarak eklenir. Konserve sebzelerin, çorbaların ve sosların çoğuna tuz eklenmiştir. İşlenmiş gıdalardan tükettiğiniz tuz miktarını azaltmak için tuz eklenmemiş, düşük sodyumlu veya azaltılmış sodyumlu yiyecekleri tercih etmek daha sağlıklıdır.
