NEPOTİZM VE SAKINCALARI

Bugünlerde yazılı ve görsel medyada yer alan haberlerde liyakatla birlikte Nepotizm kavramı önemli yer tutmaktadır.

Geçen hafta yayımlanan Liyakat Kavramı ve Önemi adlı makalemde bilimsel yönetim konusunda özel eğitim gören kamu personelinin liyakat sahibi olduğunu ve bu kişilerin oluşturduğu kamu yönetiminin başarılı olacağını açıklamıştı.

Hatta bu konunun önemini 3 Eylül 2012 ve 17 Ekim 2018 tarihlerinde Mahmutlar Post’ta yayımlanan Meritokrasi Kavramı ve Önemi adlı makalelerimde örnekler vererek açıklamıştım.

Ancak özellikle son yıllarda kamu yönetiminde akraba ve yakın arkadaşları kayırma yöntemi ile işe alındığını ya da atama yapıldığını öğreniyoruz.

Nepotizm denen kayırmacılık kavramında genelde aynı siyasi görüşler hakimdir.

Bu görüşten hareketle genelde liyakat sahibi olmayan eş, dost, hemşehri, akraba vd. gibi kişiler kamu yönetiminde önemli yerlere getirilmekte ve bu durum yönetimde verimlilik ilkesini olumsuz yönde etkilediği görülmektedir.

Yönetimin bu şekilde devam etmesi Sayın Doğan Kuban’ın dediği gibi “Doğru yerine yalanın, ehliyet ve uzmanlık yerine ehliyetsizlik ve nepotizmin geçerli olacağını” açıklıyordu.

Nepotizmin sakıncalarına gelince; nepotist tavırlar ancak günü kurtarmakta olup, uzun süreli ve önemli sorunlara çözüm getiremediği gibi oluşan sorunları da karmaşık bir duruma getirebilir.

Çünkü seçilen bu kişiler ve kadrolar hiçbir zaman fikir, bilgi ve beceriye göre seçilen kişilere benzemeyeceği gibi, bu tarz ve tavırlar sonucu bu yerlere gelen kişiler hem bilgisiz, hem de o yerleri hak eden kişilerde olumsuz bir etki bırakacaktır.

Bu durum örneğin adalet ilkesini zedeleyeceği gibi kamu yararını da olumsuz yönde etkileyecektir.

Genel bir değerlendirme yaparsak, nepotizmin egemen olduğu yönetimlerde, devlet yönetiminin verimliliği olumsuz yönde etkilenir.

İşte bu yüzden nepotizm (kayırmacılık) yerine bilgili, bilinçli ve ileriyi gören liyakatlı kişilerin yönetimde yer alması, daha doğrusu liyakatlı kişilerin oluşturduğu bir kamu yönetiminin başarılı olacağını görüşündeyiz.

Çünkü yönetim bilimsellik-ten uzaklaştığı takdirde ileride telafisi mümkün olmayan zararlar meydana gelebilir.