AMİNOASİT

Sevgili okuyucularım,
Bugünkü yazımda son zamanlarda en çok aldığım sorulardan birisini cevaplayacağım.
Aminoasit nedir?
Ne işe yarar?
Alırsam zarar görür müyüm?
Proteinin en küçük yapı taşına aminoasit denilir. Proteinlerin yapısını oluşturan 20 çeşit amino asit arasında 10 tanesi temel amino asitler olarak adlandırılır. Bunlar İzolösin, Lösin, Lizin, Metionin, Fenilalanin, Treonin, Triptofan, Valin ve Arjinindir.  Bu amino asitler insan vücudu tarafından ihtiyacı karşılayacak düzeyde sentezlenemedikleri için dışarıdan beslenme yoluyla alımları zorunludur. Sistein, Tirozin, Histidin ve Arjinin çocuklar için yarı zaruri aminoasitler olarak kabul edilmektedirler, sebebide bunların sentezlenmesini yürüten metabolik reaksiyonlar çocuklarda tam olarak gelişmediğindendir. Diğerlerinin adları Alanin, Asparajin, Aspartik asit, Sistein, Glütamik asit, Glütamin, Glisin, Prolin, Serin, Tirozindir. Çoğunu vücut kendisi üretebilir, birkaçını besinle almak zorundayız, mesela kırmızı et, tavuk, yer fıstığı, sığır çiğeri v.b.
Aminoasitlerin görevleri:
Vücuttaki hücrelerin yenilenmesini ve tamiratını sağlar, yeni hücre yapımını yani ölü hücrelerin yerine yenilerinin yapımında kullanılır. Bağışıklılık hücrelerin yapımında, birçok enzim ve hormon, kan proteinleri, mesela vücuttaki mevcut su oranını ayarlayan ve fazla suları atan Albumin yapımında kullanılır. Vücuttaki çoğu süreçlerde katılımları vardır, örneğin metabolizma düzenlemesinde, bağışıklılık(antikor ve pıhtılaşma gövdesi proteinlerden oluşur), Kan şekerini stabilizasyonlaştırmaya, birçok maddelerin kan plazmasında taşımada(Vitaminler, demir, kolesterol v.b.).
Gövde yapısı: Vücudun yüzde 75’i sudan oluştuğu gibi, proteinlerde kemiğin, kasların, enzimlerin, hormonların vede zarların (keratin, kolajen v.b.) temel bileşenlerdendir. Aminoasitler vücutta önemli görevler üstlenen çoğu sıvıların ve salgıların üretiminde kullanılan temel bileşimlerdir( örneğin: kan, sperm, sindirim salgıları, anne sütü gibi).
Sevgili okuyucularım, bu yazıları elimden geldiği kadar herkesin anlayacağı şekilde yazmaya çalışıyorum, fakat bazen konuya tam açıklık getirebilmek için yabancı kelimeler kullanmak zorunda kalıyorum.
Bugün yazımda ele aldığım proteinlerin ne kadar önemli olduğuna değinmekle kalmayıp, size hangi besinlerin sadece karın tokluğu için değil de, vücuda hayati önem taşıyan ve arz edilen aminoasitlerin alınması için gerektiğini bildirmek istiyorum.
Hayati önem taşıyan aminoasitler ve nitelikleri:
İzolösin sinir sistemi için gerekli maddeleri içerir ve kas yapımında çok önemli rol alır. En çok yer fıstığında, mercimek, bezelye, sığır eti, tavuk, peynir ve karides de bulunur.
Valin vücuttaki kan şekerini ayarlar ve beyin için gerekli maddeleri içerir. Bağışıklılık sistemini güçlendirir, en çok spelt ununda, yulaf ezmesinde, ton balığı, maya, yumurta, peynir ve tavukta bulunur.
Methionin vücutta protein üretiminde direk katkısı olur ve üriner enfeksiyonu engeller en çok
Brezilya kestanesi, balık, ciğer ve yumurtada bulunur.
Kas yapımında yine önemli rol alan Lösin en fazla yer fıstığı, badem, soya fasulyesi, bezelye, peynir, ton balığı, tavukgöğsü ve sığır ciğerinde bulunur.
Triptofan mutluluk hormonu Serotonin ve uyku hormonu Melatonin üretiminde kullanılır ve karaciğere çalışmasında yardımcı olur, en fazla havuç, domates, muz ve ıspanakta bulunur.
Lizin kas ve bağdokusu koruması görevini üstlenir, sentezi esnasında karnitin oluşur, bu aminoasit kilo verme ve kas yapımı için kullanılır ve fasulye, portakal, mandalina ve kerevizde bulunur.
Fenilalanin kan(beyaz ve kırmızı cisimcikleri) üretiminde vede böbrek çalışmasında yardımcı olur. En fazla soya fasulyesi, somun balığı, yumurta, kabak çekirdeği ve inek sütünde bulunur.
Treonin vücutta Glisine çevirilebilinir. Glisinin görevi sinirleri sakinleştirmektir. Treonin’in görevi kemik yapımını desteklemekle yetmeyip, bağışıklılık için gerekli antikor üretiminde de yardımcı olur, en çok havuç, ıspanak ve papaya da bulunur.
Sevgili okuyucularım, hepinize sağlık dolu günler dileğimle.