SEÇİM SİSTEMİNDEKİ SORUNLAR-Ender Karaca

Her toplum tarihsel süreç içinde gelişen yapısına göre bir seçim sistemini benimsemiştir.
Bizim gibi 65 yıldan bu yana demokratik bir seçim sistemini uygulayan toplumlarda hazırlanan bu sistem her ne kadar “temsili demokratik” bir yapıda olmasına karşı, uygulamalarda ister istemez “temsilde adalet” prensibine uygun olmadığı ortaya çıkmaktadır.
Daha doğrusu halkın kendi iradesi doğrultusunda seçimlerde oy verdiği pek söylenemez.
Örneğin;
–         Seçilecek milletvekili adaylarının, siyasal partilerin genel merkezlerince seçildikleri,
–         Her hangi bir siyasal partinin başkanı ve yetkili organları, o partiye kayıtlı tüm üyelerce seçilmesi yerine 1000-1200 kişilik delege oylarıyla seçildikleri,
–         Bir parti başkanı o partiye başkan seçildikten sonra uzun yıllar bu görevde kaldıkları görülmektedir.
Bize göre bu ve bunlara benzer sorunların ortaya çıkmasını önlemek için bazı radikal önlemlerin alınması artık zorunlu bir hale gelmiştir.
Örneğin;
–         Seçilecek milletvekili adaylarının genel merkezce değil, o ilde kayıtlı bulunan siyasal partideki üyelerce seçilerek aday gösterilmesi,
–         Her hangi bir siyasal partinin başkanı ve yetkili organlarının seçimi tüm yurtta o partiye kayıtlı üyelerce “yargı” denetimi altında seçilmesi,
–         Siyasal partilerde parti başkanı olarak seçilen kişinin örneğin; bir ya da iki dönem görev yaptıktan sonra yerini yeni seçilecek olan kişiye bırakarak “liderlik sultasına” son verilmesi,
–         Ülke genelinde hiçbir zaman adil olmayan ve liderlik sultasını pekiştiren yüzde 10’luk seçim barajını en alt düzeye indirmesi önerilebilir.
Örneğin; 1965 yılı genel seçimlerinde uygulanan “milli bakiye” sistemine göre yüzde 1 buçuk oyla 15 milletvekili çıkaran TİP’nin ilk kez TBMM’de temsil edilmesini bu konuya örnek olarak gösterebiliriz.
Bunun yanında seçime katılacak milletvekili adaylarını,
Örneğin; “Ben seçildiği takdirde bana verilecek bu görevi yapacak durumda mıyım?” ya da “kariyer ve liyakatim benim bu görevi yapmama izin veriyor mu?” şeklindeki bazı soruları kendilerine sormaları gerekmektedir.
Burada önemli olan “temsilde adalet” prensibinin her zaman göz önünde bulundurularak genel seçime gidilmesi,
Bunun yanında genç, dinamik ve ülke sorunlarını bilen idealist kişilerin milletvekili adayı olarak seçime katılmaları en büyük dileğimizdir.