KARİZMATİK LİDERİN ÖZELLİKLERİ

Özellikle son yıllarda bazı siyaset liderleri için kullanılan “Karizmatik özelliğe sahip bir lider” ya da “Karizmatik özelliği olmayan lider” şeklindeki bazı görüşlerin ortaya çıktığı görülmektedir.
Bu ifadeler hangi gerekçelere istinaden kullanılmaktadır?
O liderlerde bizim bilmediğimiz bazı özellikler var da onun için mi bu ifadeler kullanılıyor? Şeklindeki bazı sorular insanın aklına geliyor.
Şimdi kendimize soralım
Karizma kelimesinin manası nedir?
Kimler için bu kelime kullanılıyor?
Karizmatik liderin özellikleri nelerdir?
“Karizma” kelimesinin manası “Tanrı vergisi” olup bu kelime bürokrasi kavramını sistematik bir şekilde ilk önce inceleyen Alman ekonomist ve sosyologu Max Weber tarafından kullanılmıştır.
Karizmatik özelliğe sahip bir lider dendiği zaman da olağan üstü nitelikleri olan kahramanlığı ya da örnek kişiliği ile öbür bireylerden ayrı tutulan bir lider olarak görünür.
Burada yönetilenler bu liderin otoritesini, tanrı vergisi ve doğaüstü niteliklere sahip olduklarına inandıkları için kabul etmişlerdir.
Bu özelliklere sahip olan lider de bu toplumun mutlak egemenidir.
Yapılması istenen her türlü etkinlikler o liderin kişisel ve keyfi isteklerine bağlıdır.
Daha doğrusu bu yönetim keyfi bir yönetim tipi olarak değerlendirilir.
Max Weber’in öne sürdüğü üç meşru yönetim tiplerinden biri olan ve adını da karizmatik egemenlik denilen bu tipten başka geleneksel ve yasal egemenlik tipleri de bulunmaktadır.
Bunları da özet olarak açıklarsak;
Geleneksel egemenlik tipinde yöneticiler geleneklere göre seçilir ve kimin lider olacağını da gelenekler saptar.
Bu yönetim tipi de keyfi ve kişiseldir.
Yasal egemenlikte ise işbaşına gelecek kişiler konulan yasalara uygun bir şekilde seçilerek göreve getirilir.
Bu yönetim tipinin en önemli niteliği de akılcılıktır.
Bu kavramları açıkladıktan sonra gelelim ülkemizde çok partili hayata geçtiğimiz 60 yıldan bu yana bizi yöneten siyasetçilerin durumuna;
Bu liderler yapılan seçimle tek başına iktidara geldikleri takdirde çıkarcı çevrelerle birlikte egemen medya da hemen devreye girerek özellikle o siyasi parti başkanını propaganda yöntemi ile topluma tek yönlü olarak lanse ederler ve bunda da başarılı olurlar.
Bu durum o siyasi parti başkanını da ister istemez etkiler ve kendini de karizmatik bir lider olarak görebilir.
Bizim gibi demokrasi kültürünün henüz yerleşmediği toplumlarda her ne kadar bir siyasi parti yapılan seçimle tek başına iktidara gelse bile yine de o siyasi parti başkanın da karizmatik özellikler ararız.
Bunun nedeni de özellikle çok partili hayata geçtiğimiz 60 yıldan bu güne kadar etkili, kararlı, verimli ve planlı bir şekilde insan gücü eğitimine gerekli önemin verilmediği için hep karizmatik liderler aramıştır.
Unutmayalım, eğitilen bir toplumun bilinç düzeyi arttıkça karizmatik özellikteki liderlere de ihtiyaç kalmaz ve çıkabilecek sorunlar da akılcılık yoluyla çözüme kavuşturulur.