AY-AK-KABI

İlk olarak 1930 yılında İsveç’te ‘Gislavet’ lastik fabrikasında üretildi. Oradan yurdumuza nasıl ve ne şekilde geldi bilinmez ama çarık modası onun gelişiyle sona erdi.
Yörelere göre çeşitli isimler verildi.
Gizlavet, gizlavit, cizlavet veya kara lastik.
Ülkemizde 1940 yıllarla birlikte üretilmeye başlandı.
Kendinden desenli bağcıkları ve desenleriyle şık bir görüntü verilmiş ve iç pazara sürülmüştü. İki ayrı modelde üretilen kara lastiklerin mat renkte olanını fakirler, rugan gibi parlak renkli olanını durumu daha iyi olanlar giyerdi.
Üst sınıfınki ise ya iskarpin ya da körüklü çizmeydi.
Rahmetli babannem yokluktan dem vurur ”Ah oğlum gün gelir ayak çarığı, gün gelir çarık ayağı sıkar.” derdi.
Çarıktan sonra kara lastikler kağnıdan inip otomobile binmek gibiydi.
Kara lastiklerin en kötü tarafı yazın ayağı terletip kışın üşütmesiydi.
Onun için adını soğuk kuyu koymuşlardı.
Kışın yün çorapla giyilen kara lastikler yazın yıllarca terletti, yordu yoksulu.
Aradan onlarca yıl geçti.
Sanayi ilerledi, fabrikalar kuruldu ve buna bağlı olarak maliyetler de düştü.
Köylünün milletin efendisi ilan edildiği o karanlık yıllar geride kaldı(!) Menderes’ler, Demirel’ler, Ecevit’ler, Özal’lar aradakileri saymıyorum 1930 yıllarından bugüne ne çok başbakan eskittik.
Kimileri “Benim işçim, benim köylüm” deyip gitti.
Kimileri “Türkiye çağ atlamıştır” sözleriyle baş tacı edildi.
Bazen hayat insanın yüzüne yaşadığı her acıdan dolayı bir çizik atarmış.
Bu dünyada, güneşin ve soğuğun üstüne birde yoksulluğun, yokluğun ama onurun ve şerefin kavruk insanları vardır.
Günden güne yağlanıp yediklerini kusup yine yiyen insancıklar olduğu gibi.
Keşke hayat tahterevalli gibi olsaydı diye çok düşünmüşümdür.
Ama ağır olanın ayağı hep yerde ya “adalet niye yok” diye paralarım kendimi.
Bence, Ermenekli Recep amcanın ayakkabısı milat olmalı.
Hele o yırtık lastikler hala milleti uyutup kandıranlar için utanç abidesi olmalı.
Valinin emriyle, kaymakamlığın 11 liraya aldığı ayakkabı müzeye kaldırılıp gelecekte bu dönemi merak edenler için saklanmalı.
Ey gözünü sevdiğimin adaleti, böyle kalkınacaksak istemez kalsın.
Bir yanda ayakkabı kutularına para yığanlar diğer yanda yırtık ayakkabıyla evlat acısıyla yüreği yananlar…