ALİ KUŞÇU (Büyük Türk Bilgini)

Semerkant’ta doğmuştur. Timurlenk’in torunlarından Türkistan Emir’i ve zamanın büyük astronomi bilgini olan ULUĞ BEY ‘in, Doğancı başıcısı Mehmet’in oğludur. Babasını görevinden dolayı KUŞÇU lakabıyla tanınmıştır. İlk tahsilini Semerkant ‘ta yaptıktan sonra Bursa lı Kadızade-i Rumi den ve ULUĞ BEY’den matematik ve astronomi dersleri alarak (Ayın toprak şekillerine dair risalet ) adında bir kitap hazırlamıştır.
ULUĞ Bey’in Semerkant’ta yaptırdığı rasathaneyi bir müddet idare ettikten sonra, UZUN HASAN’ın hizmetine girmiştir. Ali kuşçu, bu arada Fatih Sultan Mehmet’e elçi olarak gönderilmiştir.
Elçilik göreviyle İstanbul’a geldiğinde büyük törenlerle karşılanan Ali Kuşçu’ya Fatih’in:
“Hocazadeyi nasıl bulduğunu” sorunca,  oda:
-Acemde, Rum ‘da benzeri yoktur. Deyince. Fatih de:
“Arapta da yoktur” demiştir.
Ali Kuşçu, eğitimini tamamlamak üzere gittiği Kirman da yazmış olduğu (Ayın görünümleri üzerinde) kitabını Semerkant’ta Uluğ Bey’e takdim etmiş ve takdirini kazanmıştır. Kuşçu, Bundan başka Astronomi risalesi ve aritmetik risalesi adlı farsça iki makalesi vardır. Uluğ Bey’in 1449 da öldürülmesinden sonra, taht kavgaları yüzünden Ali Kuşçu, ailesiyle birlikte Timurların sarayından ayrılarak Akkoyunlu hükümdarı UZUN HASAN yönetiminde ki TEBRİZ ‘e gitmiştir.
Ali Kuşçuyu bilimsel yönünü, kimliğini iyi bildiğinden dolayı, aralarında ki (Fatih Sultan Mehmet ile arasındaki) anlaşmazlığı iyi bildiğinden aralarında ki kırgınlığı çözmek için Fatih Sultan Mehmet’e Elçi olarak gönderilmiştir. Bilgisine hayran kalan Fatih, kendisine İstanbul’da çalışmasını teklif etmiş, Ali Kuşçu da Elçilik görevini tamamladıktan sonara,  İstanbul’a geleceği sözünü vermiştir.
Ali Kuşçuyu artık İstanbul’da yeni görev bekliyordu. Matematik alanında ki önemli çalışmasını Fatih’in Uzun Hasan ile gerçekleştirdiği OTLUKBELİ SAVAŞI’nın 11 AĞASTOS 1473 de kazanılmasıyla önceden hazırladığı Risalesi ilmi’yeyi FETHİYE adıyla Fatihe sunmuştur.
Ali Kuşçu ayrıca Molla Hüsrev ile birlikte Semaniye Medreselerinin programını hazırlamış ve İstanbul’un boylamını 59 derece, enlemini de 41 derece, 14 dk olarak belirlemiştir. Astronomi çalışmalarında kullandığı güneş saati Fatih Camisindedir. Ali Kuşçu 15 ARALIK1474 de İstanbul’da ölmüştür. Yetiştirdiği öğrenciler arasında Osmanlı bilim tarihinin iki önemli ismi, MİRİM ÇELEBİ ve MOLLA LÜTFİ de vardır.
ALİ KUŞÇUNUN OSMANLI BİLİM GELENEĞİNDEKİ YERİ
Ali Kuşçu Maveraünhnehir’de gelişen matematik ve astronomi geleneğinin temsilcisi olarak İstanbul’a gelmişti. Osmanlı bilim tarihi acısından önemli bir olaydır. Çünkü o tarihlerde İstanbul’da Ali Kuşçu ayarında bir astronomi bilgini yoktu. Ali Kuşçu, bilim geleneğini İstanbul’a taşınmasını sağlamış ve hem de Osmanlı topraklarında yayılmasına neden olmuştur. Eserleriyle çok sayıda medrese öğrencisini etkileyerek, bilgin yetişmesine, yardım sağlanmıştır. Osmanlı dünyasında matematik ve astronomi bilgilerin termeli atılmıştı. Ali KUŞÇU, Molla HÜSREV ile birlikte, fatih medreselerinin programlarını hazırlamıştır. Bu medreselerde pozitif bilimlerinde okutulması sağlanmıştır.
KUŞÇU’nun BİLİMSEL BAŞARILARI
Ali Kuşçu’nun matematik alanında en tanınan eseri, Muhammediyedir. Osmanlılarda en fazla ilgi gören hesap kitabı olma özelliğini tanımaktadır. Kitap iki bölüm (fen) olarak düzenlenmiştir. Birinci bölüm aritmetiğe, ikincisi ise, arazi ölçümü konusuna ayrılmıştır.
Esen kalınız.